Losy tułaczy

Indywidualne relacje z deportacji i tułaczki opowiedziane przez świadków historii

Aldona Piaścińska

ur. 1928
poza domem: 7 lat, 3 miesiące
przebyte: 25 000 km
Kresy > obw. archangielski > Persja > Afryka
wróciła do Polski w maju 1947

Wywieziono nas ośmioro, wróciło czworo. Trojgu dzieciom zabrano życie, trzem pozostałym – radość dzieciństwa. Zostaliśmy obrabowani z dwudziestoletniego dorobku. Ludzie mnie czasem pytają, czy wiemy, dlaczego to zrobiono? Odpowiadam, że nie wiem!

wspomnienia Aldony Piaścińskiej

Anastazja Kumoter

ur. 1905
poza domem: 8 lat, 3 miesiące i 7 dni
przebyte: 25 000 km
Kresy > Kazachstan > Persja > Indie > Afryka > Polska
wróciła do Polski 17 maja 1948

Jestem jedną z tych, którym udało się przeżyć koszmarne dni zesłania na Syberię w latach ostatniej wojny. Stamtąd potem droga moja wiodła razem z Armią Andersa poprzez Persję, Indie, Afrykę - do Polski.

Wspomnienia Anastazji Kumoter

Anna Kozak

ur. 1927
poza domem: 7 lat, 3 miesiące
przebyte: 25 000 km
Kresy > obw. swierdłowski > Persja > Pakistan > Afryka
wróciła do Polski 19 sierpnia 1947

O rodzinie państwa Korzeniowskich – też z naszego transportu i lesopunktu w tajdze (…) wyszła książka Melchiora Wańkowicza „Dzieje rodziny Korzeniowskich”. Są to także moje dzieje.

Wspomnienia Anny Kozak

Janina Kuropaś

ur. 1915
poza domem: 8 lat
przebyte: 25 000 km
Kresy > Krasnojarski Kraj > Persja > Afryka
wróciła do Polski w 1948 roku

Zabierali z domu nas Moskale, z Nowosiółek i innych kolonii, tzn. miejscowości zasiedlanych przez Polaków, którzy w latach dwudziestych wykupywali rozparcelowane duże majątki ziemskie.

Wspomnienia Janiny Kuropaś

Maria Derecka

ur. 1894
poza domem: 8 lat
przebyte: 18 000 km
Kresy > obw. mołotowski > Persja > Indie
wróciła do Polski 8 lutego 1948

Nasz dorobek i nasze nadzieje przekreśliła wojna.

Wspomnienia Marii Dereckiej

Paweł Bartosz

ur. 1925
poza domem: 8 lat, 4 miesiące
przebyte: 25.000 km
Kresy > obw. wołogodzki > Persja > Afryka
wrócił do Polski 10 czerwca 1948

My po tak długiej tułaczce byliśmy stęsknieni za krajem. Wszędzie gdzie człowiek był, czuł się obco, jak człowiek drugiej kategorii.

Wspomnienia Pawła Bartosza

Zofia Romer

ur. 1885
przebyte: 18.000 km
Kresy > Komi ASRR > Persja > Wielka Brytania
do Polski nie wróciła

Jest w człowieku jakiś podświadomy prąd – niezależny od rozumowania logicznego – jakaś ciekawość życia z godziny na godzinę – utrzymujący ludzi w pewnej równowadze. I z tego można sobie zdawać sprawę tylko w najcięższych chwilach, których bez tego nie można by zdawało się przeżyć.

Wspomnienia Zofii Romer